موضوع: رانندگی حرفه ای

میزان تصادفات بین رانندگان حرفه ای پنجاه تا هفتاد درصد از رانندگان آماتور کمتر است.

آموزشهای تکمیلی نقش بسیار زیادی در افزایش توانائی ها و مهارت های رانندگان و به طبع آن کاهش آمار تصادفات دارند. اصول و تکنیکهای رانندگی حرفه ای در شرایط مختلف رانندگی کاربردهای متفاوتی دارد. اما در نهایت به افزایش قابلیتهای راننده منتج می شود. با توجه به اینکه بنا به آمار جهانی، نقش راننده در وقوع هر حادثه در هر جاده ای با هر وسیله نقلیه ای در هر کجای دنیا بیش از 70 درصد می باشد، لزوم افزایش مهارت های رانندگان، مخصوصا در کشور ایران که وضعیت نامطلوبی از نظر رانندگی و تصادفات در جهان دارد، یک ضرورت است.

در این کتاب شما با اصول و تکنیکهای رانندگی حرفه ای که به زبان ساده بیان شده‌اند، آشنا می شوید. با مطالعه دقیق و تمرین زیاد، مهارت های شما می توانند به طرز قابل توجهی افزایش بیابند. اگر قصد رانندگی در شهر و جاده را دارید و یا اگر قصد حضور در مسابقات اتومبیلرانی را دارید، می توان گفت که در هر دو صورت فراگیری تکنیکهای این کتاب، شما را در موقعیتی بهتر نسبت به قبل قرار خواهد داد.

بیش فرمانی (OVER STEER)
لغزش یا سُر خوردن چرخهای عقب را بیش فرمانی یا "اور استیر" می گویند و بــــه "از دست دادن کنترل" یا "دور خود چرخیدن" نیز معروف است که می تواند به چپ یا راست باشد. در این موقعیت چسبندگی چرخهای جلوی اتومبیل را در اختیار دارید ولی چرخهای عقب چسبندگی خود را از دســــت می دهند و به سمت خارج پیـــچ سُـر می خورند. بیش فرمانی شعاع پیچ را کاهش می دهد.

کم فرمانی (UNDER STEER)
لغزش یا سُر خوردن چرخهای جلو را کم فرمانی می گویند. در این حالت شما چسبندگی لاستیکهای عقب اتومبیل را در اختیار دارید ولی چرخهای جلو چسبندگی خود را از دسـت می دهند. کم فرمانی شعاع پیچ را افزایش می دهد.



اکرمن (Ackerman)
اکرمن برای تمام اتومبیل های مسابقه، اتومبیلهای خیابانی، وسایل نقلیه عمومی، کامیون ها، ون ها و اتوبوس ها طراحی شده است. اکرمن زمانی که شما فرمان را در پیــچ بچرخـانید رخ می دهد. همیشه چرخ داخل بیشتر از چرخ خارج پیـچ می چرخد و به چرخ داخل کمک می کند شعاع چرخش کمتری از چرخ خارجی داشته باشد. اکرمن در پیچها واقعاً به پیچیدن اتومبیل کمک می کند.

پیچیدن با گاز (Throttle Steer)
به توانایی راننده برای کنترل مسیر اتومبیل در پیچ با استفاده از مقدار گاز دادن، پیچیدن با گاز گفته می شود. هدایت با گاز می تواند باعث بیش فرمانی یا کم فرمانی در هر اتومبیلی بشود.
پیچیدن با گاز، ایجاد تعادل میان مقدار گاز دادن و چسبندگی توسط راننده است و میزان گاز اعمال شده مقدار حرکت فرمان را تعیین می کند. برای به حداکثر رساندن چسبندگی باید بین گاز و فرمان تعادل وجود داشته باشد. در پیچها میتوان اتومبیل را با کنترل مقدار گاز هدایت نمود. پیچیدن با گاز کاری است که میتوانید هر زمان و در هر پیچی استفاده کنید. در مسیر پیچ بپیچید بدون آنکه گاز را قطع نمائید. انتقال وزن به لاستیکهای عقب چسبندگی بیشتری به اتوموبيـــل می دهد و وزن را از لاستیک جلو بر می دارد و چسبندگی کمتری در جلو ایجاد می شود. به عنوان مثال وقتی وارد یک پیچ می شوید پا را از روی گاز بر ندارید، به آرامی گاز را فشار داده و شتاب نرمی به اتومبیل بدهید. وزن را به عقب انتقال دهید و بار وزنی را از چرخهای جلو بردارید. اینکار اتومبیل را به سمت مسیر پیچ هدایت می کند. همین مورد وقتی از پیچ بیرون می آیید نیز اعمال می شود. کافیست گاز را به نرمی و آرامی بگیرید، گاز، اتومبیل را به خارج پیچ هدایت خواهد کرد. همین مورد در پیست مسابقه یا خیابان نیز صادق است.

لاین/ ریس لاین (Line/Race Line)
به خطوط فرضی حرکت که اتومبیل در هر پیچ از لحظۀ ورود تا نقطۀ اپکس (توضیح در صفحۀ بعد) و هنگام خروج در آن حرکت می کند، لایـن گفته می شود. لاین ها می توانند خوب یا بد، درست یا غلط باشند. حرکت در لاین یا مسیر درست همیشه اتومبیل را در هر پیچی در خیابان یا پیست مسابقه، پایدار و بی خطر نگه می دارد.
ریس لاین بهترین لاینی است که برای عبور از پیچ با سرعتی بیشتر و زمانی کمتر از آن را استفاده می کنیم. اتومبیلـها با استفاده از تمام فضای موجود در مسیر، می توانند در لاینی صحیح تر مسیر را انتخاب کرده و سرعت بالای خود را تا قبل از رسیدن به لیمیت (حد نهایی چسبندگی) جاده حفظ کنند.

منطقۀ اپکس (Apex)
اپکس منطقه ای از پیچ است که اتومبیل در آن منطقه در پایدارترین موقعیت خود قرار دارد نه فقط نقطه پیچیدن بلکه جایی که چرخهای داخلی در نزدیک ترین نقطه به داخل پیچ قرار دارند.
اپکس یک پیچ، مستقیما به نحوۀ ورود به پیچ مربوط بوده و بر مکان و چگونگی خروج از آن تاثیر می گذارد. اپکس از نظر طول و موقعیت در هر پیچی متفــاوت است، اپکس ها می توانند زود، متوسط، دیر، طولانی، کوتاه یا دو تایی باشند.
اپکس به زبان ساده جایی است که چرخهای داخلی در نزدیکترین محل به لبۀ پیچ قرار دارند.
زود هنگام، متوسط یا دیر هنگام: اگر شما اپکس مناسب داشته باشید زمانی که وارد پیچ می شود، پس از عبور از اپکس باید بتوانید همزمان با گاز دادن و شتاب گیری، فرمان را نیز آهسته در مسیر مخالف پیچ (مسیر مستقیم) برگردانید. اگر بعد از عبور از اپکس باز هم مجبور باشید که در جهت پیچ فرمان را بچرخانید، اپکس زود هنگام داشته اید و اگر قبل از اتمام پیچ می توانید فرمان را در مسیر مخالف پیچ برگردانید اپکس دیرهنگام داشته اید. اگر خیلی زود وارد اپکس شوید و درون پیچ شتاب بگیرید خیلی زود از مسیر خارج خواهید شد. در این حالت گاز را کم کنید و اجازه دهید اکرمن شما را در مسیر هدایت کند و به آرامی با گاز پیش بروید تا در مسیر پیچ از آن خارج شوید.

ترمز دنباله دار (Trail brake)
پس از اینکه ترمزگیری در مسیر مستقیم قبل از ورود به پیچ انجام شد، ترمز دنباله دار در 3/1 اول پیچ استفاده می شود و به حفــظ نیروی رو به پایین هر چه بیشتر کمک می کند و سطح تماس را روی لاستیـــــک جلویی حفظ می کند. وقتی ترمز را رها می کنید آنگاه می توانید به آرامی گاز را اضافه کنید این کار حداکثر چسبندگی را در چرخها ایجاد می کند.
ترمز دنباله دار موجب پایداری بیشتر اتومبیل می شود. فنرها و کمک فنرهای جلویی فشرده شده، وزن به جلو منتقل شده و نیروی رو به پایین بیشتری در لاستیک های جلو ایجاد می شود. در نتیجه سطح تماس لاستیک افزایش پیدا میکند، چسبندگی را به حداکثر خواهد رساند و شما کنترل بیشتری بر اتومبیل خواهید داشت.

سطح تماس لاستیک (Tire Contact Patch)
سطح تماس لاستیک جایی است که لاستیک در تماس مستقیم با جاده قرار دارد. سطح تماس لاستیک می تواند از نظر سایز و شکل بسته به نوع لاستیک، سایز آن، فشار لاستیک، نوع اتومبیل، حالت و وضعیت اتومبیل بر روی جاده، سیستم تعلیق و اینکه در حال ورود یا خروج از پیچ هستید، تغییر کند. بسته به انتقال وزن اتومبیل، شتاب، ترمز یا حالت پیچیدن، هر لاستیک می تواند سطح تماس متفاوتی از سه لاستیک دیگر داشته باشد. سطح تماس لاستیک دائماً تغییر می کند.
بطور طبیعی شما می خواهید در هر لحظه حداکثر سطح تماس لاستیک با جاده را در اختیار داشته باشید. ترمز دنباله دار همانند پیچیدن با گاز به شما کمک می کند تا سطح تماس هر چهار لاستیک را در هنگام ورود به پیچ کنترل کنید.

دریفت (Drift)
دریفت ایجاد یک تعادل است. با کنترل گاز، عقب اتومبیل نیز می تواند همانند جلوی آن دریفت کند. بهتـرین حالت برای انجام دریفت، ایجاد نوعی تعادل است که اجازه می دهد جلو، عقب و حتی کل اتومبیل در یک حرکت جانبی موزون در مرز چسبندگی (لیمیت چسبندگی) دریفت کند. دریفت از نیروی گرانش (نیروی اینرسی) در تمام اتومبیل استفاده می کند و امکان حرکت با بیشترین سرعت در مرز چســــبندگی را می دهد.

زاویه لغزش (Slip Angle)
وقتی فرمان می¬پیچد، دیواره تایر تغییر شکل می¬دهد. هر چند فرمان به یک مقدار معین می¬پیچد،اما آج تایر درجه کمتری نسبت به مسیر مستقیم می¬پیچد. تفاوت در زاویه فرمان پیچیده شده و زاویه آج تایر، «زاویه لغزش» نام دارد. این زاویه لغزش، همیشه هنگام پیچیدن اتومبیل وجود دارد. در سرعت¬های پایین و در پیچ متوسط، قابل تشخیص نیست. با این حال، وقتی نیروهای دور زدن و سرعت افزایش می¬یابد، زاویه لغزش تا نقطۀ سُر خوردن افزایش می¬یابد.


زمان تغییر (Transition Time)
زمان سپری شده میان دو عمل رها کردن ترمز و فشردن پدال گاز در پیچ را زمان تغییر می نامند. با در نظر گرفتن زمان تغییر مناسب، تکنیکهای ترکیبی مانند ترمز گیری سنگین، ورود به پیچ با ترمز آستانه ای، تغییر نرم و روان از ترمزگیری به گاز دادن بهینه شده و موجب استفاده از بهترین اپکس، زاویه لغزش مناسب و در نهایت کاربرد کنترل شدۀ گاز می شود.

انتقال وزن (Weight Transfer)
حرکت وزن اتومبیل به جلو، عقب و یا کناره های آن تحت شتابگیری، ترمزگیری و پیچیدن انتقال وزن نامیده می شود. در زمان حرکت، وزن ایستای اتومبیل به جلو یا عقب و یا پهلو به پهلو (جانبی) منتقل می شود. اتومبیل متوقف در حالت تعادل وزنی قرار دارد. تعادل وزنی اتومبیل در حال حرکت به دلیل وجود سیستم تعلیق و حرکت به صورت دائم تغییر می کند. به عنوان مثال با ترمزگیـــری وزن به جلو منتقل شده و با شتابگــــیری وزن به عقب منتقـل می شود. در طول پیچیدن، وزن به کناره ها منتقل می شود. به طور خلاصـــه در هنگام حرکت وزن به جوانب مختلف اتومبیل منتقـل می شود. انتقال وزن، سطح تماس لاستیکها (چسبندگی اتومبیل) را کنترل می کند.

کنترل فرمان در مسیر پیچ

وقتی وارد پیچ می شوید، به طرف اپکس رفته و با زاویه ای ملایم بپیچید. فرمان را با خشونت حرکت ندهید. بعد از اینکه از نوک پیچ و میانه آن عبور کردید، هم زمان با بازگرداندن فرمان، پدال گاز را هم کمی فشار دهید. فقط درصورتی می توانید فرمان را دیرتر برگردانید که یا پیچ بزرگتر باشد یا اینکه احساس کنید نیازی نیست از تمام عرض جاده برای عبور از آن استفاده کنید.

ارتفاع صندلی:

اگر شما قد بلند هستید و یا همیشه ارتفاع صندلی تان بلند است، باید مراقب فاصله سرتان تا سقف باشد. سر نباید به سقف مماس شود و باید سه تا پنج سانت با آن فاصله داشته باشد. اگر سرتان زیادی به سقف نزدیک باشد تکانهای شدید اتومبیل باعث برخورد شدید سرتان به سقف خواهد شد. اگر هم قصد راندن در پیست اتومبیلرانی را دارید، باید هنگام گذاشتن کلاه ایمنی بر روی سرتان نیز فاصله کلاه تا سقف یا رول بار را رعایت نموده و از مماس شدن کلاه ایمنی با سقف و رول بار ممانعت به عمل آورید.
همه چیز باید راحتی و آسودگی برایتان ایجاد کند، به یاد داشته باشید که اولویت این است که محیطی را که شما بالاترین کنترل را بر فرمان و پدالها دارید ایجاد کرده و حرکاتی آزادانه داشته باشید.